گفتگوی پزشکی

'یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر در ایران مبتلا به بیماری صرع هستند'

🔹حسین پاکدامن، رئیس پانزدهمین کنگره بین المللی صرع اعلام کرد یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر در ایران مبتلا به بیماری صرع هستند که از این تعداد ۴۰۰ هزار نفر به درمان مقاومند.

🔹به گزارش ایرنا، آقای پاکدامن اضافه کرد: "در کشورهای اروپایی و آمریکا هزینه زیادی صرف تحقیقات و درمان بیماران مبتلا به صرع می شود، اما در ایران توجه زیادی به تحقیقات برای تشخیص و درمان این بیماران نمی ‌شود."

🔹 داریوش نسبی طهرانی، موسس و مدیر عامل انجمن صرع ایران نیز در این نشست درباره وضعیت داروهای این بیماران گفت: "درمان بیماران مبتلا به صرع با یکدیگر متفاوت است اما اصلی ترین روش درمان این بیماران روش‌های دارویی درمانی است، باید توجه داشته باشیم که بیمار مبتلا به صرعی که داروی خاصی از یک شرکت را مصرف می‌کند اگر دارویش تغییر کند، ممکن است که حملات ناشی از صرع دچار شود."

افزایش خطر ابتلا به اوتیسم در کودکان با آلودگی هوا

یک دکترای روانشناسی کودک و نوجوان با اشاره به اینکه میزان مواجهه‌ فرد با نوعی آلودگی هوایی به‌ نام ذرات PM 2.5 باعث افزایش خطر ابتلا به اوتیسم می‌شود، گفت: ذرات PM 2.5 ذرات گَرد و غبار، دوده و دود را شامل می‌شود و از آنجایی‌ که این ذرات بسیار کوچک هستند، می‌توانند تا عمقی از ریه نفوذ کنند و وارد جریان‌ خون شوند.

دکتر محمد زارع نیستانک در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس سلامت خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) - منطقه علوم پزشکی تهران، با بیان اینکه تماس با ریزآلاینده‌های هوایی در طی بارداری تا دو سال ابتدایی زندگی کودک، می‌تواند با افزایش خطر اختلالات طیف اوتیسم ارتباط داشته باشد، گفت: مطالعات انجام شده بیانگر این است که این شرایط از‌ بین هر ‌68‌ کودک روی یکی موثر است.

وی گفت: اختلالات اوتیسمی، فرد را در سراسر عمر درگیر می‌کند، فاقد درمان قطعی است و گزینه‌های درمانی محدودی برای آن وجود دارد. بنابراین، این ضرورت وجود دارد که هر عامل خطرآفرینی که قابلیت تعدیل دارد (مثل آلودگی هوا) به دقت شناسایی شود.

زارع نیستانک گفت: پژوهشگران بررسی را روی خانواده‌ها با شرط وجود اختلالات طیف اوتیسم و عدم وجود آن در آن‌ها انجام داده‌اند و اطلاعات کاملی را درباره‌ مکان زندگی مادران قبل، حین و بعد‌ از بارداری کسب‌ کردند و با استفاده از مدل ساخته‌ شده، توانستند میزان مواجهه‌ فرد با نوعی آلودگی هوایی به‌ نام ذرات PM 2.5 را برآورد کنند.

زارع نیستانک افزود: طبق داده‌های جمع آوری شده توسط انجمن ریه‌ آمریکا، جنوب‌ غربی پنسیلوانیا از بدترین مناطق کشور از نظر سطح ذرات PM 2.5 رده‌بندی می‌شود.

وی یادآور شد: اختلالات طیف اوتیسم مجموعه شرایطی هستند که با ناتوانایی‌های اجتماعی و مشکلات ارتباطی مشخص‌ و اغلب در اوایل دوران کودکی ظاهر می‌شوند. بر اساس پژوهش‌های این محققان در دو دهه‌ گذشته، گزارش موارد اختلالات طیف اوتیسم به طور تقریبی هشت برابر شده‌ است. اگرچه بررسی‌های قبلی نشان‌ می‌دهند که این افزایش تا حدودی به‌ دلیل تغییرات در روش‌های تشخیصی و افزایش آگاهی عمومی نسبت‌ به بیماری اوتیسم رخ‌ می‌دهد، اما این مسئله به تنهایی نمی‌تواند این میزان از افزایش‌ شیوع را به طور کامل توضیح دهد. این باور وجود‌ دارد که عوامل‌ محیطی و عوامل ژنتیکی هر‌ دو در بروز اوتیسم نقش‌ دارند.

این دکترای روانشناسی کودک و نوجوان با اشاره به بررسی‌های انجام شده، گفت: میزان تماس کودک با غلظت‌های بالای ذرات PM 2.5 در‌ حین بارداری و در دو سال ابتدایی پس‌ از تولد و ضمن توجه به سایر عوامل مرتبط با خطر ایجاد اختلالات طیف اوتیسم در کودک (مثل سن مادر، مصرف سیگار در‌حین بارداری و ...) نتیجه‌گیری شد که کودکانی که با آلودگی تماس بیشتری دارند به طور تقریبی 1.5 برابر بیشتر از سایر کودکان در معرض خطر ابتلا به اختلالات طیف اوتیسم قرار دارند. این شیوه‌ برآورد خطر ابتلا به این عارضه با بررسی‌های متعدد اخیر روی ارتباط اوتیسم و ذرات PM2.5 مطابقت‌ دارد.

راهکار مناسب برای پیشگیری از تولد نوزاد معلول

غربالگری های سه ماهه اول و دوم، سونوگرافی

و تست های تشخیصی باید در زمان مناسب انجام شود

تا بتوان با تشخیص دقیق از تولد نوزاد معلول پیشگیری کرد.

پیشگیری از تولد نوزاد معلول با غربالگری

تولد هر نوزاد معلول یا بیمار هزینه ها، زحمات و مشکلات بسیاری را برای جامعه و بویژه خانواده ها رقم می زند. علاوه بر این چنین کودکانی اکثرا زندگی دردناک و مشکلات روحی و روانی بسیاری پیدا می کنند. شاید حتی بسیاری از آن ها به سن بلوغ نرسند و از دنیا بروند.
سلامت جنین همیشه یکی از بزرگ ترین دغدغه های ذهنی مادر ها و پدر ها بوده است، اما این روز ها با پیشرفت علم ژنتیک می توان در بسیاری از موارد از جمله ازدواج های فامیلی و... حتی با احتمال صددرصد از تولد نوزاد بیمار جلوگیری کرد! اقدامات درمانی را در سه ماهه اول تولد انجام دهید. سیاست و هدف رشته تخصصی زنان، تولد و تحویل یک نوزاد سالم به مادری سالم است.اگر یک زایمان موفق انجام شود، اما نوزاد عقب افتادگب ذهنی یا یک اشکال مادرزادی مثل فتق دیافراگم داشته باشد این سیاست به درستی اجرا نشده است. پس باید چه کار کنیم؟

اینجاست که علم ژنتیک و غربالگری به کمک ما می آید. اکنون امکانات زیادی در این زمینه در کشور ایران وجود دارد.این غربالگری به خصوص در سه ماهه اول بارداری اهمیت بسیاری دارد. در حال حاضر پزشکی قانونی در مورد چندین بیماری اجازه سقط می دهد. بنابراین با تشخیص این اختلالات می توان قبل از 18 هفتگی جنین دارای مشکل را سقط کرد.در این زمان سونوگرافی سه بعدی انجام می دهیم و جنین را از لحاظ خطر بیماری های مادرزادی مثل عقب افتادگی ذهنی بررسی می کنیم. آزمایش خون نیز انجام می دهیم تا ببینیم اختلالات کروموزومی دیگری مطرح است یا خیر. بخش ژنتیک می تواند در این موارد تشخیص قطعی بدهد.

بر اساس آمار سال گذشته مجوز قانونی 450 مورد سقط جنین که دچار معلولیت بودند در سطح کشور صادر شد تا از تولد کودکان معلول جلوگیری شود. سال گذشته 140 هزار مراجعه را به مشاوره های ژنتیکی در کشور شاهد بودیم که پنج تا شش هزار مراجعه در حین بارداری بوده است. از پنج هزار مورد تشخیص معلولیت در حین بارداری 450 مورد منجر به سقط جنین شده که جزو موارد قانونی و درمانی سقط بوده تا از تولد نوزادان معلول جلوگیری شود.با تشخیص به موقع و با اخذ مجوز پزشکی قانونی این سقط ها که اغلب به دلیل اختلالات کروموزومی و همچنین بیماری های ژنتیکی و ارثی تشخیص داده شده بود انجام شده تا از تولد فرزند معلول جلوگیری شود.

انجام آزمایشات بارداری برای پیشگیری از تولد نوزاد معلول ضروری است

بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی هر هشت دقیقه یک کودک معلول در جهان به دنیا می آید. حدود 500 میلیون فرد معلول در جهان وجود دارند که 80 درصد آنها در کشورهای جهان سوم ساکن هستند. آمارهای جهانی نشان می دهد 15درصد از افراد هر جامعه معلول هستند که در ایران این آمار به بیش از 11 میلیون نفر می رسد. 11 میلیون نفر در ایران دارای درجات مختلف از معلولیت خفیف، متوسط و خیلی شدید هستند که چهار درصد از این افراد دارای معلولیت شدید و خیلی شدید هستند که مراقبت و نگهداری از آنها هزینه های گزافی را بر خانواده و جامعه تحمیل می کند، به همین دلیل لازم است که عوامل معلولیت ساز مورد شناسایی قرار گیرند تا بتوان پدیده معلولیت را تا حد امکان تحت کنترل درآورد، زیرا آن گونه که آمارها نشان می دهند روز به روز از سهم عوامل ژنتیکی در بروز معلولیت کاسته و بر سهم حوادث در این زمینه افزوده می شود.

بر اساس آمار سال گذشته مجوز قانونی 450 مورد سقط جنین که دچار معلولیت بودند در سطح کشور صادر شد تا از تولد کودکان معلول جلوگیری شود. سال گذشته 140 هزار مراجعه را به مشاوره های ژنتیکی در کشور شاهد بودیم که پنج تا شش هزار مراجعه در حین بارداری بوده است. از پنج هزار مورد تشخیص معلولیت در حین بارداری 450 مورد منجر به سقط جنین شده که جزو موارد قانونی و درمانی سقط بوده تا از تولد نوزادان معلول جلوگیری شود. با تشخیص به موقع و با اخذ مجوز پزشکی قانونی این سقط ها که اغلب به دلیل اختلالات کروموزومی و همچنین بیماری های ژنتیکی و ارثی تشخیص داده شده بود انجام شده تا از تولد فرزند معلول جلوگیری شود. در قالب طرح غربالگری و مشاوره های ژنتیکی جلوی خسارت های ناشی از تولد کودک معلول گرفته شده است. این امیدواری وجود دارد که در آینده نه چندان دور این طرح نیز همچون غربالگری شنوایی و بینایی به یک طرح ملی تبدیل شود تا عملا آسیب ها و دغدغه های ناشی از این امر به حداقل برسد. در اکثر استان ها طرح مشاوره ژنتیک آغاز شده و این امیدواری وجود دارد که با دقت بیشتر این طرح ها زمینه اجرایی مناسب تری پیدا کنند.

غربالگری راهکار مناسب برای تشخیص سلامت نوزادان و پیشگیری از تولد نوزاد معلول

در اصل غربالگری های سه ماهه اول و دوم، سونوگرافی و تست های تشخیصی باید در زمان مناسب انجام شود تا بتوان با تشخیص دقیق بیماری از تولد نوزادی با آنومالی های فراوان پیشگیری کرد. غربالگری های دوران بارداری برای سنجش سلامت جنین دو نوع است که در سه ماهه اول و در سه ماهه دوم انجام می شود و شامل برخی تست های خونی است که در آن خون مادر بررسی می شود. در سونوگرافی چند معیار بررسی می شود که مهم ترین آن بررسی اندازه استخوان بینی است. اگر استخوان بینی کودک مشکلی نداشت، هنوز احتمال وجود برخی سندروم ها که شایع ترین آن سندروم دان است مرتفع نیست. غربالگری در سه ماهه نخست بارداری باید انجام شود، اما اگر مشکلی در این غربالگری دیده شد، نمی توان تنها با این غربالگری تایید کرد که بیماری وجود دارد. بنابراین نیاز به انجام غربالگری در سه ماهه دوم است. اگر در غربالگری دوم نیز مشکلی دیده شد، لازم است آمنیوسنتز به عنوان یک تست تشخیصی انجام شود. غربالگری ها به دلیل اینکه تست های تهاجمی نیستند و آسیبی به جنین و مادر نمی زنند، بسیار مفید هستند و هیچ عارضه ای برای مادر و جنین ندارند. همچنین از آنجا که هزینه چندانی ندارند، می توان به راحتی بیماری های احتمالی جنین را تشخیص داد و بعد از تشخیص به انجام اقدامات لازم در این زمینه پرداخت.

با غربالگری از تولد نوزاد معلول پیشگیری کنید

سونوگرافی باید حدود 11 تا 12 هفتگی بارداری انجام شود، زیرا اگر زود تر یا دیر تر انجام شود، ارزشی ندارد؛ اگر جواب آن مثبت باشد، باید به سرعت غربالگری سه ماهه دوم و تست های تشخیصی انجام شود تا اگر مشکلی تشخیص داده شد، با اجازه پزشکی قانونی ختم بارداری انجام شود. بسیاری از سندروم ها به ویژه سندروم دان، بیماری های خونی همچون هموفیلی و بیماری های ارثی در این غربالگری ها مورد بررسی قرار می گیرند. در واقع می توان با هزینه اندک، روش های ساده تر و با اجازه ختم حاملگی از تولد یک نوزاد با آنومالی های زیاد و تحمیل هزینه های مالی و روانی بر خانواده ها و جامعه جلوگیری کرد. البته غربالگری ها به تنهایی نمی توانند وجود یک بیماری را تایید کنند. بنابراین لازم است تست های تشخیصی نیز در کنار آنها انجام شود. لازم است مادران باردار به این مساله توجه داشته باشند که اگر پزشک آنها توصیه به انجام غربالگری و تست های تشخیصی داد، حتما این کار را انجام دهند و نسبت به این موضوع بی اعتنا نباشند. اگر مادر سن بالای 35 سال داشته باشد، سابقه فامیلی بیماری های ارثی وجود داشته باشد، یا یکی از زوج ها بیماری خاصی داشته باشند باید حتما این غربالگری ها انجام شود و حتی در برخی موارد به دلیل حساسیت موضوع توصیه می شود از همان ابتدا تست های تشخیصی انجام شود و زوج ها زمان طلایی تشخیص بیماری را با انجام غربالگری ها از دست ندهند. غربالگری سه ماهه نخست و سه ماهه دوم باید با هم تجمیع شوند و اگر مثبت باشند حتما باید با تست های تشخیصی بررسی های بیشترانجام شود.

سقط جنین بهترین راهکار در بارداری های پرخطر

سمیرا به تازگی باردار شده است. او مشکوک به ویروس گربه است و احتمال نابینایی جنین وجود دارد. به این ترتیب پزشک معالجش به او انواع آزمایش ها و سونوگرافی های مربوطه را تجویز کرده است تا از تولد نوزاد بیمار و ناقص جلوگیری کند. او می گوید:هم اکنون به دلیل تغذیه ناسالم و بروز انواع بیماری های نوظهور و آلودگی های محیطی شاهد بروز مشکلات و بیماری های متعددی در مراحل بارداری هستیم. این زن جوان دلیل بروز بیماری را نگهداری گربه در منزلش می داند و می افزاید:آزمایشات فراوانی در این زمینه انجام شده است که در صورت بروز هر گونه نارسایی سقط جنین انجام می شود.

با تمام بررسی ها، باز هم تولد نوزاد معلول!

مریم به تازگی نوزادش فوت شده است. او که در مراحل بارداری تحت درمان بوده و بعد از زایمان نوزاد نارس را به دنیا آورده است، به «آرمان» می گوید:در ابتدای بارداری پزشک معالج احتمال تولد نوزاد نارس را داد و به این ترتیب مجبور به انجام سونوگرافی و آزمایش های فراوان شدم، هرچند بعد از انجام آزمایشات پزشک معالج تشخیص داد که نوزاد سالم است، اما بعد از زایمان نوزاد نارس بود! هم اکنون دو ماه از فوت نوزاد این مادر گذشته و به دلیل عدم درج مشکل جنین در هفته دوازدهم بارداری در پرونده پزشکی توسط پزشک معالج، دیگر نمی تواند به دلیل سهل انگاری از پزشک شکایت کند و به قول معروف دیگر دستش به جایی بند نیست.

توجه به آزمایشات قبل و بعد از بارداری الزامی است

یک عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس درباره تاثیر غربالگری در کاهش احتمال تولد نوزاد نارس می گوید:به دلیل پیشرفت علوم بیماری های ناشناخته و بیماری هایی با منشأ ژنتیک مشاهده می شود. بشیر خالقی می افزاید:انجام غربالگری ها در زمینه تالاسمی به میزان قابل توجهی از تولد نوزاد مبتلا به این بیماری در کشور کاسته است. در برخی از بیماری های ناشناس انجام غربالگری موثر است. چون ازدواج های فامیلی و وجود بیماری های وراثتی در افراد احتمال تولد نوزاد بیمار را افزایش می دهد. به گفته او با انجام برخی آزمایشات به سهولت می توان بیماری های تهدید کننده مادر و جنین را تشخیص داد و در صورت احتمال بروز هر گونه نارسایی می توان مجوز سقط جنین را صادر کرد.

این عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس درباره جهش ژنتیک و احتمال تولد نوزاد بیمار می افزاید:علم پزشکی را نمی توان بر اساس محاسبات ریاضی ارزیابی کرد. برای مثال بارداری مادر در سنین میانسالی به نسبت احتمال تولد نوزاد منگول، مبتلا به سندروم دان و... را افزایش می دهد. در این شرایط هر قدر بتوان از تولد نوزاد بیمار در جامعه جلوگیری کرد به نسبت مشکلات ناشی از تولد این گونه فرزندان در خانواده نیز کاهش می یابد. در ضمن تولد نوزاد مبتلا به سندروم دان از مادران جوان نیز مشاهده می شود، اما هیچ یک از این امور دلیلی برای نقد و عدم کارایی این گونه آزمایشات محسوب نمی شود. هم اکنون آزمایشات قبل از ازدواج، انجام آزمایشات و غربالگری ها به میزان قابل توجهی از تولد نوزاد مبتلا به سندروم دان کاسته است. هم اکنون در غربالگری ها آزمایش تیروئید مورد بررسی قرار می گیرد، چون نوزاد مبتلا به مشکلات تیروئید به نسبت با افزایش سن فرد از لحاظ جسمی و روحی با مشکلات متعددی مواجه خواهد شد و روند رشد طبیعی نخواهد داشت. خالقی درباره افزایش بیماری های تهدید کننده سلامتی مادر و جنین می افزاید:امروزه بیماری های متعدد و متنوع دوران بارداری همچون دیابت بارداری، مرده زایی و... را شاهد هستیم، اما از سوی دیگر با تشخیص به موقع بیماری در دوران بارداری احتمال تولد نوزاد نارس یا بیمار کاهش می یابد. در این شرایط باید مادران با انجام به موقع آزمایشات شانس تولد نوزاد بیماری را کاهش دهند، اما باید دانست که برخی از بیماری ها نیز به دلیل سن مادر، وراثت، جهش ژنتیک، شرایط بارداری و... بروز می کند.

چگونه از تولد کودکان مبتلا به اوتیسم جلوگیری کنیم

یک روانشناس کودک و نوجوان با تاکید بر اهمیت کاهش خطر اوتیسم در دوران باردای گفت: تحقیقات جدید حاکی از این است که استفاده از مکمل‌های مولتی‌ویتامین و فولیک اسید، قبل یا هنگام بارداری، خطر ابتلا به اوتیسم را کاهش می‌دهد.